Summary
HADİSLERDE AKIL VE AKIL YETİSİNİN KULLANIMI
Akıl Allah’ın insana bahşettiği en önemli nimetlerden biridir. Akıl yetisine sahip olan insan dünyada kulluk vazifelerini yapmakla mükelleftir. Allah c.c. Kur’an-ı Kerîm’de birçok âyet-i kerimede aklın kullanılmasını, tefekkür edilmesini, gözlem neticesinde elde ettiği delillerden hareketle Allah’ın varlığının ve birliğinin fark edilmesini emretmektedir. Gözlerini hakikatlere kapatanların akletmediklerini ve kalplerinin mühürlü olduğunu haber vermektedir. Sünnet’in, Kur’an’ı beyan etmek, genel hükümleri sınırlandırmak, Kur’an’da olan hususları te’yid ve te’kîd etmek gibi görevleri vardır. Bu bağlamda Sünnet verileri olan hadislerde akıl konusunu incelerken, şu soruların cevabını aramaya çalıştık: Hadisler ontolojik olarak akla ve aklın yaratılmasına temas etmiş midir? Aklı öven ve aklı kullanmaya teşvik eden hadisler var mıdır? Aklın yerildiğine dair hadisler var mıdır? Hadislere göre, insanlar eşit akıl yetisine sahip midir? Hadislere göre aklın sınırlılığı var mıdır? Hadislere göre akletme eylemini gerçekleştiren organ hangisidir? Bu çalışmamızda, bu ve benzeri meseleleri irdelemeye ve araştırmaya çalıştık.
Keywords
Hadisler, Sünnet, Akıl, Aklın Sınırlılığı, Akletme, Fetânet, İlk Yaratılan Varlık
