Summary
İbadetler Bağlamında Zâhirî ve Bâtınî Fıkıh: Gazzâlî Örneği
İslam hukuku içerisinde yerini bulan hükümlerin, zâhirî ve bâtınî olmak üzere itki yönü vardır. Bu ikili ayrım neticesinde; hükümlerin zâhirî yönünü yerine getiren mükellefler, dünyada İslami kurallara uygun hareket etmiş sayılmakta ve Müslümanlara gösterilmesi gereken hak ve muâmeleleri elde etmiş olmaktadır. Zâhirî yönünü aksatmamak kaydıyla hükümlerin edâsı sırasında; huşû, kalp huzuru, takvâ, niyet, ihlâs, tevekkül gibi kalpte olması gereken bâtınî anlamların bulunması, bu hükümleri durağanlıktan, donukluktan ve samimiyetsizlikten koruyarak mükellefleri asıl gaye sayılan ahiret saadetine ulaştırmaktadır.
Bu makalede, birçok alim tarafından “zâhir ve bâtın ilimlerini barıştıran” kişi olarak tanıtılan Gazzâlî’ye göre, ibadetlerin edâsı esnasında bulunması gereken zâhirî şartların dışında, kişide bulunması gereken bâtınî hallerin neler olduğu ve bu bâtınî hallerin ibadetlere ne gibi anlamlar kattığı örnekleriyle birlikte açıklanmaya çalışılacaktır.
Keywords
Fıkh-ı Zâhir, Fıkh-ı Bâtın, Gazzâlî
